‘Diversity and inclusiveness’ is niet nieuw voor de olie-industrie. Naast ‘HSE’ staat het al jaren hoog op de agenda van elke zichzelf respecterende oliemaatschappij. Als schoolmeester ‘Production Geology’ bij Shell Training kreeg ik er in ieder geval in de jaren negentig al ruimschoots mee te maken. In de rol van ‘Course Director’ bij Shell Training was ‘how to suffer fools gladly’ dan ook een noodzakelijke vaardigheid. Ooit heb ik bij een Egyptische cursist die vaardigheid ruimschoots kunnen toepassen.

Dat begon al op de eerste dag van de cursus. De ruim veertig jaar oude Mohammed was ondanks zijn 20 jaar praktische ervaring door zijn baas naar de basiscursus Production Geology gestuurd. Daar zat hij samen met een tweetal Syrische leeftijdsgenoten – Abu Hakim en Bashir – tussen een stel twintigers van diverse pluimage. Helaas was Mohammeds koffer tussen Caïro en Schiphol zoek geraakt en hij had daarom geen schone kleren meer. Daarom na de eerste cursusdag samen met Mohammed naar de plaatselijke HEMA gereden om onderbroeken aan te schaffen. Na zijn keuze gemaakt te hebben probeerde hij als rechtgeaarde Egyptenaar bij de kassa te onderhandelen over de prijs van die onderbroeken. Was alleraardigst om het totale onbegrip tussen de HEMA caissière en haar klant gade te slaan: ‘East is East and West is West, and never the twain will meet’ vat het aardig samen.

Halverwege de klassikale cursus was er ook een excursie naar de Ardennen. Daarbij werd het in de klas geleerde verder verduidelijkt in het veld, en – zeker zo belangrijk – ook kennis gemaakt met enkele aspecten van de Europese cultuur. Zo vertelde ik bij het doorkruisen van Brabant’s dreven, dat de penetrante landelijke geur die de bus indrong veroorzaakt werd door varkensmest. Voor de cursisten afkomstig uit het Midden Oosten was dat een zeer interessant aspect van de Europese leefomgeving. Voor de meeste niet-moslim cursisten was echter de kennismaking met Belgische abdijbieren het culturele hoogtepunt van de excursie. Mijn vriend Mohammed hield het overigens keurig bij Spa rood. Wel heeft hij mij bij het maken van een foto nog de stuipen op het lijf gejaagd. Zonder eerst te kijken stapte hij achteruit een asfaltweg op, maar dankzij een zeer alerte automobilist heb ik geen HSE rapport van een zwaar ongeluk hoeven schrijven.

Het overnachten vond plaats in een dorpshotel met de pretentieuze naam ‘Grand Hotel de la Molignée’. De vrij spartaanse inrichting van de kamers werd meer dan gecompenseerd door de combinatie van een rijk voorziene bar en een uitstekende keuken. Helaas voor de strikte moslims onder de cursisten waren de finesses van halal etensvoorschriften nog niet tot de kok doorgedrongen, maar hij was wel van goede wil. Op verzoek werd zonder morren de karbonade van wild zwijn vervangen door omelet of vis. Ook bier en wijn werden probleemloos ingeruild voor jus d’orange of Spa rood.

Desondanks twijfelde Mohammed over het al dan niet mogen nuttigen van vrijwel alles wat hem werd voorgezet. Zelfs sla leek de vraag op te roepen: is dit wel halal? Zijn Arabische broeder en geloofsgenoot Abu Hakim was duidelijk minder streng in de leer wat betreft het al dan niet mogen nuttigen van wat hem werd voorgezet. En Bashir was als Arabische christen in het geheel niet bezorgd over het al dan niet halal zijn van zijn eten. Ook de wijn smaakte hem uitstekend.

Bij de koffie na de maaltijd ontspande Mohammed eindelijk. De koffie werd geserveerd met de melk keurig in een kannetje en twee soorten suiker: witte suikerklontjes en donkerbruine kandijsuiker op een schoteltje met een suikertangetje. En voor de liefhebbers een ruime keuze aan likeuren. De likeuren liet Mohammed aan zich voorbij gaan, maar zoetekauw als hij was deed hij wel een stuk of vier klonten kandijsuiker in zijn koffie.

Toen zijn Arabische broeders Abu Hakim en Bashir dat zagen begonnen ze druk met elkaar te fluisteren. Abu Hakim ging daarna bij Mohammed zitten en vroeg of hij lekker gegeten had. Enigszins tot mijn verbazing bleek dat inderdaad zo te zijn. Daarna vroeg Abu Hakim aan Mohammed of de koffie ook goed smaakte. Ook dat was het geval: de koffie was voortreffelijk!

Na op deze wijze het terrein verkend te hebben vroeg Abu Hakim of Mohammed wist hoe in Europa suiker gemaakt werd. Mohammed dacht van suikerriet. Abu Hakim zette deze misvatting echter snel recht: ‘In Europa wordt suiker niet uit suikerriet gemaakt, maar uit suikerbieten. En weet je hoe ze die suikerbieten verbouwen? Op grote akkers zoals we gezien hebben langs de weg in Brabant. En weet je hoe ze die akkers bemesten? Met varkensstront zoals we zo goed konden ruiken in de bus. Mohammed, beste vriend, weet je zeker dat je koffie wel halal is?’

Zelf had ik er niet aan gedacht om ons beider vriend Mohammed¹ opmerkzaam te maken op deze mogelijkheid. Zoiets kan je veel beter overlaten aan Arabische broeders onderling: die hebben het beste met elkaar voor.

1^ Om privacy redenen zijn de namen veranderd