Door Nout den Boer

Naar aanleiding van de Corona lock down heeft Nout den Boer zijn M.Sc scriptie over het veldwerk in de Dora-Maira vertaald in het Engels en opgestuurd naar Prof. Chiara Groppo, Professor petrologie aan de Universiteit van Turijn, en opvolgster van Professor Roberto Compagnoni.

Zij was zeer geïnteresseerd in het werk van de Leidse karteerders. Daarop heeft Nout alle veldkaarten van de 17 karteerders die vanuit Leiden in de Dora-Maira gekarteerd hebben, achterhaald en gescanned.

Het idee daarna was de Dora-Maira te bezoeken en de kaarten aan de Italiaanse geologen te overhandigen en na zoveel jaar weer wat van de geologie van de Dora-Maira te zien.

Op 21 augustus verzamelden 9 Leidse geologen (+ 2 partners) zich in Chambons, het basiskamp van Nout den Boer, Fred Jaggie, Bert v.d. Hulst en Max Otten, om aanwezig te zijn bij de onthulling van een gedenkplaat van de Leidse karteerders aan de muur van Bar Conte door de burgemeester van Fenestrelle. Na afloop volgde een borrel en pizza maaltijd in Bar Conte.

De volgende dag, 22 augustus, brachten we een bezoek aan ScopriMiniera in Val Germanasca, een museum talkmijn. Hierna was er lunch in trattoria Fontane. Deze was zodanig voortreffelijk dat het programma hier anderhalf uur vertraging opliep.

Na deze lange lunch bezochten we basement ontsluitingen in het gebied van Henk Schuur.

Daarna was er op de oude kampplaats van de karteerders in Perrero een plechtigheid om onze geliefde medekarteerder Thijs Kruyt te herdenken die in 2009 veel te vroeg is overleden. Joan Maat had gezorgd voor bloemen die wij in de rivier de Germanasca gestrooid hebben.

Na enig gezoek kwamen we bij Joan’s ontsluiting met Boven Karbonische conglomeraten. Joan gaf een helder exposé over de deformatiegeschiedenis van de conglomeraten en had zelfs een Engelse handout en kopie kaart voor de Italiaanse Professor Rodolfi Carosi, directeur van het Geologisch Instituut in Turijn, die 22 en 23 augustus met ons meereisde.

Hierna werd doorgereisd naar Chasteiran, in Val Bourcet, het veldwerkgebied van Nout den Boer.

Na een adembenemende, geasfalteerde bergweg bereikten we Chasteiran (toen wij hier karteerden in 1975 bestond deze weg nog niet).

Helaas was het zo laat dat de geplande ofiolieten en rodingieten boven Chasteiran niet meer bezocht konden worden, maar het diner (met o.a. een gestoofde wildzwijn schotel) in Rifugio Serafin en de nazit, met grappa, waren geweldig.

De volgende morgen 23 augustus, vertrokken we vroeg vanuit Val Bourcet om te reizen naar Martiniana Po (stukje zuidelijker in de Dora-Maira) om daar emeritus Professor Roberto Compagnoni te ontmoeten.

In de tachtiger jaren van de vorige eeuw heeft de Franse Ph.D student Chopin bewijs gevonden dat dit deel van de Dora-Maira tijdens de hoge druk phase van de Alpiene orogenese tot 120 km diep gesubduceerd is geweest en daarna zeel snel is opgeheven. Chopin was op het idee gekomen om in dit deel van de Dora-Maira naar Ultra-High-Pressure gesteenten te zoeken door een beschrijving van witte pyroop houdende gesteenten in de thèse van Pierre Vialon uit 1966.

Vialon kon geen verklaring geven voor deze gesteenten maar vermeldde wel dat hij dacht dat deze gesteenten uit zeer grote diepten moeten zijn gekomen.

Professor Compagnoni heeft ons een petrologische inleiding gegeven in deze materie en daarna hebben wij het Museum van de Pyroop bezocht. Zeer de moeite waard.

Daarna hebben we de belangrijkste ontsluiting in het Dora-Maira basement met de grote pyroop kristallen bezocht. Vervolgens nam Prof Compagnoni ons mee naar een laat orogene Hercynische graniet in Val Varaita, waar het duidelijk is dat ook de laat Hercynische granieten van de Dora-Maira diep begraven zijn geweest.

De graniet heeft een suikerachtig uiterlijk, hetgeen veroorzaakt is door de omzetting van kwarts in coesiet en daarna weer terug naar kwarts.